Altın Portakal'da Dikkat Çekenler

Bu yıl 49’uncusu düzenlenen Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali, festival başlamadan, festival süresince ve ödül sonuçlarıyla adından oldukça söz ettirdi. Neden mi?

•           Festivalden aylar önce jüri başkanının Hülya Avşar olarak belirlenmesi başta Levent Kırca olmak üzere birçok isim tarafından olumsuz yönde eleştiri aldı. Sinema hakkında yeterince birikim ve bilgiye sahip olmadığı düşüncesiyle bu unvanı Avşar’a yakıştıramayanlar dışında onu destekleyenler de oldu. Daha o zamanlar sonuçların çok sürprizli olacağı düşünülürken beklenen oldu ve festival de ödüller de oldukça tartışıldı.

•           Festivalde Ulusal Filmler kategorisinde yarışan ‘Derin Düşün-ce’ filminin ensest ilişkiyi konu etmesinin izleyiciler arasında tartışılması ve en önemlisi ‘tartışmalı’ jüri başkanı Hülya Avşar’ın film hakkındaki olumsuz düşüncelerinin medyaya yansıması festivalin ilk günlerinde de gündemde yer almasına neden oldu. Oysa birçok film eleştirmeni tarafından beğeni kazanan filmin festivalden eli boş dönmesi, yönetmeni Çağatay Tosun ve ekibini kırdı, kafalarda soru işaretleri bıraktı. Ancak ‘reklamın iyisi kötüsü olmaz’ mantığından yola çıkacak olursak belki de adını en çok duyuran film olması sebebiyle iyi bir tanıtım çalışması yapılmasını sağladı.

•          Festival boyunca ünlü pırlanta markası ‘Chopard’ ın Hülya Avşar’a sponsor olması gündemi meşgul etti. Kimi zaman kıyafetle bütünleşmekten uzak, adeta göze sokulma mantığıyla takılmış bu mücevherlerin kullanımı, umarız markanın Türkiye pazarı adına önemli katkıda bulunmuştur.

•           Geçen yıl uygulamaya başlanıp bu yıl da devam eden sahne süslemede ‘cansız manken’ kullanımı da kimileri tarafından takdir görse de görünüşlerindeki korkutuculuk sebebiyle eleştirilmekten kurtulamadı.

•           Festivalin kapanış törenine CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, yardımcısı Gürsel Tekin ve eşi Selvi Kılıçdaroğlu’nun katılması, ‘CHP töreni havası kattı’ gibi eleştirilere konu oldu. Bu eleştiriler, sanata siyaset karıştırılmamalı mantığıyla mı yapıldı yoksa aynı şekilde törene iktidardan isimler katılsaydı sessiz kalınır mıydı o da ayrı bir merak konusu…

•           Cezaevindeki gazeteci Soner Yalçın’ın senaryosunu yazdığı, müziklerini Fazıl Say’ın yaptığı Sivas Katliamı’nı konu alan ‘Menekşe’den Önce’ belgesel filmi Toplumsal Vicdan Ödülü’nü aldı. Ödülü, filmin sorumlu yapımcısı Halide Didem Kurt, gazeteci Mine Kırıkkanat’ın elinden aldı. Kırıkkanat’ın yaptığı konuşma sırasında söylediği "eskiden Madımak'ta yakıyorlardı, şimdi Silivri'ye tıkıyorlar" sözü salonda yoğun alkış aldı. Kurt ise, filmin sorumlu değil zorunlu yapımcısı olduğunu belirterek Soner Yalçın’ın Silivri’den yazdığı mektubu okudu. Alkışlarla sözlerinin sık sık kesildiği geceye bu konuşmalar damgasını vurdu.

•           “Ben, Sen, O…” filmiyle En İyi İlk Belgesel Ödülünü alan yönetmen Zeynep Oral da konuşmasıyla dikkat çeken isimlerden… Oral, kürsüde yaptığı konuşmada, bir gece önce sahilde yönetmen arkadaşlarıyla sinema hakkında sohbet ederlerken polisler tarafından Kürtçe konuştukları gerekçesiyle uyarı aldıklarını belirtti. Kürtçe bilmediklerini, bilseler de bunun bir suç olmadığını söyleyen Oral’ın açıklamaları üzerine Antalya Emniyet Müdürlüğü’nden jet hızıyla yazılı açıklama geldi. Açıklamada, gelen bir ihbar üzerine kimlik kontrolü yapıldığı, Zeynep Oral’ın konuşmasının gerçeği yansıtmadığı ifade edildi…

•           En İyi Film Ödülünün sahnede kocaman tabelanın üzerindeki kurdelelerin kesilmesi ve ardından 400.000 TL yazılı dev bir çekle sunulması da eleştirilere maruz kaldı. Bana kalırsa ödülün maddi boyutunun bu kadar vurgulanmaya çalışılması şık bir hareket olmadı ama Garanti Bankası’nın reklamı adına iyi bir çalışma olmuş diyebiliriz.

•   Başta En İyi Kadın Oyuncu olmak üzere En İyi Görüntü Yönetmeni, En İyi Kurgu, En İyi Sanat Yönetmeni ve Dr. Avni Tolunay Jüri Özel Ödüllerinin yabancılara verilmesi de hoş karşılanmadı. En İyi kadın Oyuncu Ödülünün “Zerre” filmindeki rolü ile iyi bir performans sergileyen Jale Arıkan’a verileceği düşünülürken  “Elvada Katya” filmindeki rolü ile Anna Andrusenk’e verilmesi şaşkınlık yarattı. Ödülünü Kemal Kılıçdaroğlu’nun elinden alan Andrusenk, heyecanından heykelini kürsüye çarpması sonucu kırmasıyla da festivalde bir ilk’e imza atmış oldu.

•           Ve tabi ki festivalin en çok tartışılan konusu, “Güzelliğin On Par’etmez” filminin başrol oyuncusu 12 yaşındaki Abdulkadir Tuncer’in ‘En İyi Erkek Oyuncu’ Ödülünü alması oldu. Ercan Kesal ve Kadir İnanır arasında çekişmeli bir oylamanın olacağı düşünülürken böyle sürpriz bir sonuçla karşılaşılması hem büyük şaşkınlık yarattı hem de tepkilere neden oldu. Çocuk yaşta bir oyuncunun En İyi Erkek Oyuncu kategorisinde değerlendirilmesi bile doğru değil bence, genç yetenekler için verilen Behlül Dal Jüri Özel Ödülü kapsamında değerlendirme yapılabilirdi. Ancak, eleştirileri yetenekli ve başarılı ‘çocuk’ oyuncumuz Abdulkadir Tuncer’in kalbini kırmadan yapmakta fayda görüyorum.

•         Son olarak, En İyi Film Ödülü de dahil festivalden toplam 6 ödülle dönen “Güzelliğin On Par’etmez” filminin, Avusturya yapımı olduğu gerekçesiyle yarışma kurallarına uymadığı öne sürüldü. Bunun üzerine Altın Portakal yönetiminden haklı bir yanıt geldi. Filmin Türkiye-Avusturya ortak yapımı olduğu ve ulusal yarışmada yer almasına engel teşkil edecek bir durumu olmadığı belirtildi.

Festival süresince konuşulan ve daha da konuşulacağa benzeyen konular, yapılan eleştiriler, verilen tepkiler ve benim yorumum böyle. Bu yıl için kesin yargılarla konuşmak doğru olmaz ama dilerim seneye daha adaletli, olumsuz eleştirilerin minimize edildiği, adına ve önemine yakışır bir Altın Portakal Festivali izleriz.

Ödüllerin tamamıysa şöyle:

EN İYİ FİLM ÖDÜLÜ: “Güzelliğin On Par’etmez” – Yönetmen: Hüseyin Tabak
EN İYİ İLK FİLM ÖDÜLÜ:  “Zerre” – Yönetmen: Erdem Tepegöz
EN İYİ YÖNETMEN ÖDÜLÜ: Erdem Tepegöz
EN İYİ SENARYO ÖDÜLÜ: “Güzelliğin On Par’etmez” – Senarist: Hüseyin Tabak
EN İYİ GÖRÜNTÜ YÖNETMENİ ÖDÜLÜ:  “Pazarları Hiç Sevmem” -  Florent Herry 

EN İYİ MÜZİK ÖDÜLÜ:  “Elvada Katya” - Tamer Çıray
EN İYİ KADIN OYUNCU ÖDÜLÜ:  “Elvada Katya” - Anna Andrusenk
EN İYİ ERKEK OYUNCU ÖDÜLÜ: “Güzelliğin On Par’etmez” -  Abdulkadir Tuncer 
EN İYİ YARDIMCI KADIN OYUNCU ÖDÜLÜ:  “Güzelliğin On Par’ Etmez” -  Lale Yavaş

EN İYİ YARDIMCI ERKEK OYUNCU ÖDÜLÜ:  “Küf” -  Tansu Biçer
EN İYİ KURGU ÖDÜLÜ: “Güzelliğin On Par’etmez” - Christoph Loidl
EN İYİ SANAT YÖNETMENİ: “Zerre” - Tora Aghabayova

BEHLÜL DAL JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ: “Güzelliğin On’paretmez” - Yüşa Durak 

DR. AVNİ TOLUNAY JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ: “Küf” - Nimet İnkaya ve  Gila Benezra
JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ: “Toprağın Çocukları” – Yönetmen: Ali Adnan Özgür

SİYAD ÖDÜLÜ:
En İyi Ulusal Uzun Metraj Film: Zerre – Yönetmen: Erdem Tepegöz
En İyi Uluslararası Uzun Metraj Film: Aglaya -  Yönetmen: Krisztina Deak

SEYİRCİ ÖDÜLÜ:
Ulusal Uzun Metraj En İyi Film - Antalya Kent Konseyi Jürisi tarafından seçilen Seyirci Ödülü: Elveda Katya

GENÇLİK ÖDÜLÜ:

Uluslararası En İyi Uzun Metraj Film Akdeniz Üniversitesi Gençlik Jürisi Ödülü: Gülümse - Yönetmen: Rusudan Chkonia

ULUSLARARASI UZUN METRAJDA EN İYİ FİLM ÖDÜLÜ: 

"Aglaya-Aglaja" – Yönetmen: Krisztina Deák

ULUSLARARASI EN İYİ UZUN METRAJ FİLM JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ: 

Gülümse - Yönetmen:  Rusudan Chkonia

ULUSLARARASI EN İYİ UZUN METRAJ FİLM PERFORMANS ÖDÜLÜ: 

Süpermarket - Marian Dziedziel

EN İYİ BELGESEL FİLM ÖDÜLÜ: “Siirt’in Sırrı” – Yönetmen: İnan Temelkuran -  Krısten Stevens

EN İYİ İLK BELGESEL FİLM ÖDÜLÜ: ''Ben, Sen, O...'' – Yönetmen: Zeynep Oral
ULUSAL EN İYİ BELGESEL FİLM JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ: Yuva – Yönetmen: Ebubekir Çetinkaya

EN İYİ KISA FİLM ÖDÜLÜ: ''Sessiz'' – Yönetmen: Rezan Yeşilbaş

ENİYİ KISA FİLM JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ: Buhar – Yönetmen: Abdurrahman Öner